Nieuws

Statoil zorgt voor de productie en levering van de benodigde waterstof. Hiervoor wordt Noors aardgas omgezet in waterstof en CO₂. De CO₂ wordt voor de Noorse kust ondergronds opgeslagen. Gasunie onderzoekt het transport van waterstof naar de Magnum-centrale en de mogelijkheid van tijdelijke opslag.

De drie bedrijven tekenden een memorandum of understanding. Het project draagt bij aan een stapsgewijze vervanging van fossiele brandstoffen door hernieuwbare vormen van energie. De Magnum-centrale is ontworpen voor de toepassing van meerdere brandstoffen.

Interessante links

• Nuon
• Statoil
• Gasunie

De locatie biedt de mogelijkheid in de toekomst waterstof grootschalig op te slaan in voor gasopslag geschikt gemaakte zoutcavernes. Met HyStock wil Gasunie de verdere ontwikkeling van de markt voor waterstof stimuleren en nieuwe technieken op grotere schaal toepassen.

Power-to-gasinstallatie

De zonnepanelen worden geplaatst op de aarden wallen rondom de installatie. Ook worden de parkeerplaatsen van de installatie voorzien van een zonnedak. 1 MW van het opgewekte vermogen wordt omgezet in waterstof. Daarvoor worden drie containers geplaatst: één bevat de elektrolyse-unit, de tweede de benodigde elektronica en de derde een compressor die vervolgens de opslagcilinders vult met waterstof. De opslagcilinders zijn mobiel en kunnen worden vervoerd naar afnemers in het transport en de industrie. De duurzame energie voor het project is afkomstig van het hoogspanningselektriciteitsnet van Tennet.

Waterstof als energiedrager

Duurzame elektriciteit is vooralsnog moeilijk op te slaan in grote hoeveelheden. Er bestaat hiervoor nog geen betaalbare accu. In de vorm van waterstof is het wel mogelijk duurzame energie te bewaren. De omzetting naar waterstof door power-to-gas is een veelbelovende technologie waarin de gasinfrastructuur een verbindende rol kan vervullen. Waterstof kan worden ingezet voor onder meer vervoer, industrie en elektriciteitslevering.

De intelligente software maakt het ook mogelijk grote hoeveelheden data uit het distributienet te analyseren en te monitoren. Door gegevensbronnen te combineren en data te relateren kunnen energiestromen worden voorspeld. De snelle uitbreiding van zonnepanelen, warmtepompen en elektrische laadpalen leidt tot onzekerheid over de noodzakelijke investeringen in het laagspanningsnet. Dat geldt ook voor investeringen in het gasdistributienet, nu steeds meer wijken overstappen van aardgas op elektriciteit en warmte. Met de software kan de netbeheerder betere investeringsbeslissingen nemen over uitbreiding, onderhoud en vervanging van de gas- en elektriciteitsnetten.

Aanvullende software

Netbeheerders beschikken al over het Energie Data Service Nederland met een infrastructuur voor gegevensbeheer en berichtenverkeer in de energiemarkt. Met de aanvullende software kan de data efficiënt worden gecombineerd. De software kan de data verwerken van de 15 miljoen slimme meters die Nederland in 2020 telt.

Energy Venture Lab

Het proefproject loopt tot medio 2018. Naast ValuA maakt ook Energy Venture Lab er deel van uit. Dit is een partnerschap van de universiteit Groningen, Gasunie, GasTerra, Energy Academy Europe en ENGIE. Momenteel worden ook mogelijke toepassingen van blockchain-technologie voor de energietransitie verkend.

Interessante links

• Cogas
• ValueA
• Energy Venture Lab

Hybride warmtepompen kunnen de gasvraag van een woning sterk reduceren en deze volledig CO₂-neutraal maken met hernieuwbaar gas. De Groenversnelling is een snel te realiseren duurzame en betaalbare energievoorziening. Woningaanpassingen zijn nauwelijks nodig. Afgelopen maart is Groenversnelling als een van de concrete initiatieven opgenomen in de Green Deal Aardgasvrije wijken.

Gemeente Groningen volgt

Later dit jaar heeft de gemeente Groningen de primeur voor de Groenversnelling bij particuliere woningen. Via de duurzaamheidswinkel Groningen woont SLIM worden naast de hybride warmtepomp ook groengascertificaten aangeboden. Na de start in Groningen kan Groenversnelling regionaal en landelijk van grote betekenis worden bij de te verduurzamen bestaande woningen in Nederland.

Interessante links

• Persbericht Gasunie
• Wierden en Borgen
• Green Deal 112: Aardgasvrije wijken
• Groningen woont SLIM

Aquatische biomassa

In 2035 kan in totaal circa 203 PJ aan biomassa beschikbaar zijn voor de productie van groen gas. Zeewier heeft hier een aandeel in van 53 PJ. De energiebron aquatische biomassa (vaak aangeduid als zeewier) bestaat uit waterplanten, zoutwaterlandbouw, micro-algen en zeewier. Zeewier kan op grote schaal geteeld worden op de Noordzee. De windparken op de Noordzee zijn uitermate geschikt voor zeewierboederijen.

Innovatieprogramma

Om het potentieel van zeewier te ontsluiten, bepleiten de opdrachtgevers een krachtig innovatieprogramma en roepen de nieuw te vormen regering hiertoe op. Dit programma moet de efficiënte ontwikkeling van de teelt en meervoudige verwaarding een impuls geven. Bij meervoudige verwaarding worden eerst de hoogwaardige componenten zoals eiwitten en suikers gewonnen voor industriële toepassingen en vervolgens wordt van het gewas groen gas geproduceerd.

Naast zeewier noemt de studie ook afvalhout en agrarische reststromen als potentiële biomassabronnen. Ruim de helft van alle beschikbare biomassa kan omgezet worden in groen gas. Dat is twee keer zoveel energie als de huidige productie van energie uit de huidige windparken in de gehele Noordzee.

Interessante links

• Nieuwsbericht Gasunie en Natuur & Milieu
• Download rapport (PDF) direct vanaf webbsite Gasunie

De Microferms produceren ieder 40 Nm³ groen gas per uur uit koeienmest. Het gas wordt opgewerkt tot groen gas met aardgaskwaliteit en rechtstreeks geleverd aan het lagedruknet (LD-net). Naast energiewinning uit mest wordt de uitstoot van het broeikasgas methaan aanzienlijk verminderd.

Kleinschalige mestvergisting

De Microferm is ontwikkeld voor kleinschalige mestvergisting. Onderdeel van de Microferm is een biogasopwerkingsinstallatie die het biogas opwaardeert naar groen gas en tegelijkertijd maximaal warmte terugwint voor verwarming van de vergister en de navergister. Aanvullende warmtevoorziening wordt gerealiseerd met een warmtepomp. De Microferm in Deurningen biedt de mogelijkheid tot mestvalidatie: het elimineren van ziektekiemen waardoor de mest geschikt wordt voor export.

In Den Bommel staat de eerste Microferm die groen gas produceert. Vriezenveen en Deurningen volgen als tweede en derde.

Energiefonds Overijssel

De Microferms zijn medegefinancierd door Energiefonds Overijssel. De provincie Overijssel biedt via het Energiefonds financiële bijdragen aan ondernemingen, woningcorporaties en projecten die energie besparen of energie opwekken uit hernieuwbare bronnen.

Interessante links

• HoSt Bio-Energy Installations: Microferm
• Energiefonds Overijssel

Omzetdaling

De omzet van Gasunie daalde in 2016 naar € 1.548 miljoen (2015: € 1.631 miljoen), met name door efficiencykortingen die door de toezichthouders in Nederland en Duitsland zijn opgelegd en lagere capaciteitsverkopen. De nettowinst bedraagt in 2016 € 183 miljoen, een afname van € 370 miljoen ten opzichte van 2015. De daling is met name te wijten aan een waarde­vermindering van € 450 miljoen op het GTS-netwerk als gevolg van het methodebesluit GTS van toezichthouder ACM.

Gashandelsplaats

De Nederlandse virtuele gashandelsplaats Title Transfer Facility (TTF) was afgelopen jaar de grootste van Europa. Op TTF is in 2016 in totaal 21.468 TWh gas verhandeld. Bij Gate terminal op de Maasvlakte is in november de derde laadplaats in gebruik genomen voor kleinere schepen die minder diepe havens met LNG kunnen bevoorraden voor verdere distributie in de transportsector.

Hernieuwbaar gas

In 2016 is samen met Cogas het Biogas Netwerk Twente gerealiseerd waarbij groen gas wordt ingevoed in het gasnet van Cogas. Verder is in samenwerking met SCW Systems de bouw van een vergassingsinstallatie in Alkmaar gestart. Hier wordt natte biomassa omgezet in groen gas en herbruikbare grondstoffen. Een veelbelovende techniek die het aandeel groen gas aanzienlijk kan vergroten. Een ander vergassingsproject, eveneens in Alkmaar, betreft Ambigo. Dit project heeft als doel biomassavergassing op industriële, zeer efficiënte schaal toepasbaar te maken. Ook werd in 2016 samen met de gemeente Groningen, Waterbedrijf Groningen en WarmteStad een intentieverklaring getekend om te komen tot de gezamenlijke ontwikkeling van een warmtenet in de stad Groningen.

Aardgas als transitiebrandstof

Volgens Han Fennema, CEO van Gasunie, kan aardgas nog lange tijd bijdragen aan de energietransitie door brandstoffen die meer CO₂ uitstoten te vervangen door aardgas. Dit geldt voor centrales, de scheepvaart en zwaar wegtransport. Als schakel in het nieuwe energiesysteem blijft voor de gasinfrastructuur een belangrijke rol weggelegd. Vooral op het gebied van energietransport en als opslagfaciliteit.

Op 31 maart verschijnt het jaarverslag van Gasunie online.

Interessante links

• Lees hier het volledige bericht op de website van Gasunie

Krinkels maaide de afgelopen twee jaar de bermen langs de provinciale wegen. Attero vergistte het bermgras vervolgens in de gft-vergistingsinstallatie in Wijster en produceerde er groen gas uit. Door het bermgras eerst in te kuilen kan het bedrijf er bovendien de wintervoorraad mee aanvullen. In de winter is er namelijk minder aanvoer van gft-afval. Tankstationbeheerder PitPoint zorgde er tenslotte voor dat het groene gas getankt kon worden.

Deze wijze van aanbesteden past binnen de energiedoelstellingen van de provincie en de Green Deal duurzaam grond-, weg- en waterbeheer. Een deel van het provinciale wagenpark rijdt op groen gas en gebruikt hiervoor nu het ‘eigen’ bermmaaisel.

Interessante links

• Green Deal 209: Duurzaam GWW 2.0 (2016-2020)
• Duurzaam GWW
• Green Deal 149: Duurzame aanpak grond, weg en waterbouw (2013-2015)
• Krinkels
• Attero
• PitPoint

Aanvragen worden ingediend via het eLoket van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Het maximum basisbedrag van € 0,150/kWh in 2016 is verlaagd naar € 0,130/kWh in 2017.

De bekendmaking van de definitieve data en het totaalbudget van de najaarsronde voor de SDE+ wordt vóór 1 juni 2017 verwacht.

Interessante links

• RVO.nl: Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+)
• RVO.nl: eLoket SDE+

In 2017 zijn de Europese normen voor de toegestane uitstoot van motoren opnieuw aangescherpt. De MAN E2676LE-gasmotor is efficiënt en levert een hoog rendement met minder uitstoot. De gasmotor kan op 50% TA Luft-uitstoot draaien zonder rookgasreiniging. Dit is een lagere uitstootwaarde dan in 2017 in Nederland vereist.

Van Oosten benut de warmte voor het drogen van mest bestemd voor de export en voor eigen gebruik in woningen. In totaal wordt 80 tot 90% van de warmte benut. Van Oosten streeft naar zoveel mogelijk omzetting van biogas in elek­triciteit. Hij levert ruim 6 miljoen kW per jaar aan het net en dat is vol­doende om jaarlijks ongeveer 2.000 huis­houdens van stroom te voorzien. Van Oosten heeft vier WKK-installaties met MAN-motoren, die variëren in vermogen en minimaal 8.000 draaiuren per jaar maken.

Interessante links

• MAN Rollo
• Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz, Bau und Reaktorsicherheit: Technische Anleitung zur Reinhaltung der Luft – TA Luft