Het onderzoek biedt een uitgewerkt plan om het doel van het Parijs-akkoord, geen uitstoot van broeikassen in de EU in 2050, op een kosteneffectieve manier te halen. Het onderzoek is uitgevoerd door Ecofys.

Besparing

Op basis van de bestaande gasinfrastructuur kan hernieuwbaar gas gebruikt worden voor de verwarming van gebouwen, hernieuwbare elektriciteitsproductie als aanvulling op zonne- en windenergie en als brandstof voor het zware transport. Deze toepassingen betekenen een besparing van ongeveer 140 miljard euro per jaar in 2050 vergeleken met een toekomstig energiesysteem zonder gas.

Gas for Climate

De Gas for Climate-groep is in 2017 opgericht en bestaat uit zeven Europese gastransportbedrijven (Enagás, Fluxys, Gasunie, GRTgaz, Open Grid Europe, Snam en TIGF) en twee verenigingen in de hernieuwbare gasindustrie (European Biogas Assocation en Consorzio Italiano Biogas).

Interessante links

• Gas for Climate
• Nieuwsbericht op website Ecofys
• Download het rapport (pdf)

De ambitie is de komende jaren in Duitsland nog eens honderdvijftig stations te openen waar aardgas en cng getankt kan worden. Voor de volgende 30 tot 50 station bestaan concrete plannen.

Europese speler

Met de aankoop van de dertien tankstations was circa 1 miljoen euro gemoeid. De totale omzet van OrangeGas stijgt door de uitbreiding naar Duitsland met 10 procent. Volkswagen zet fors in op cng, onder meer met steun van de Duitse politiek. OrangeGas heeft ook concrete plannen om stations in België te openen en heeft interesse in Zweden en Engeland. Doel is om uiteindelijk duizend tankstations in Europa te realiseren en uit te groeien tot de grootste exploitant van duurzame brandstoffen van Europa. In Nederland verkoopt het bedrijf groen gas op zeventig locaties.

Interessante links

• Nieuwsbericht op TankPro

Droge meststof en vloeibare kunstmest

Door de varkensmest zo vers mogelijk te verwerken neemt de milieubelasting door uitstoot van methaan en ammoniak in de omgeving van boerenbedrijven navenant af. 4,5 miljoen kg fosfaat wordt omgezet naar droge meststof voor export. Daarnaast wordt ongeveer 2 miljoen kg stikstof opgevangen en opgewerkt tot geconcentreerde vloeibare kunstmest. Door gebruik te maken van de restwarmte op Chemelot is de efficiency van de installatie aanzienlijk hoger dan die van conventionele biogasinstallaties.

Zitta Biogas Chemelot

De biogasinstallatie is een initiatief van OCI Nitrogen en Re-N Technology. Zij exploiteren de installatie onder de naam Zitta Biogas Chemelot. De provincie Limburg heeft de omgevingsvergunning verleend. De haalbaarheid is mede afhankelijk van de toekenning van SDE+. De biogasinstallatie moet rond 2020 in bedrijf zijn.

Interessante links

• Nieuwsbericht op website Chemelot
• Nieuwsbericht met filmpje op website OCI Nitrogen

Gecertificeerde import houtpellets

Voor de binnenlandse behoefte aan biomassa is import noodzakelijk. Visser stelt import voor uit dunbevolkte landen. Via certificering wordt duurzame productie, oogst verwerking en transport gegarandeerd. Vanaf 2025 kunnen 60 petajoule aan houtpellets (nu nog gebruikt voor meestook) op industriële schaal via vergassing worden omgezet naar groen gas. Dat levert 1,5 miljard m³ groen gas op voor 1 miljoen CO₂-vrije woningen of bij het gebruik van hybride warmtepompen zelfs 3 miljoen woningen. Parallel kan deze biomassastroom geleidelijk worden ingezet als grondstof voor de industrie.


Gate terminal biomassa

Voor de verwerking van houtpellets zijn vergassingsinstallaties nodig analoog aan het businessmodel van de LNG-terminal van Gate terminal waarbij concurrerende marktpartijen op de wereldmarkt gecertificeerde houtpellets kopen, in een vergassingsterminal omzetten naar gas en vervolgens verhandelen.

Dr.ir. Martien Visser is lector aan de Hanzehogeschool Groningen en manager Corporate Strategy bij Gasunie.

Interessante links

• PBL: Verkenning van klimaatdoelen. Van lange termijn beelden naar korte termijn actie (9 oktober 2017)
• Energiepodium: Plan voor geïmporteerde houtpellets nodig (22 november 2017)
• Gate terminal

Omzetten van overtollige restwarmte na verbranding van biogas voor het opwekken van elektriciteit in een WKK is lastig. Bovendien heeft omzetting van biogas naar groen gas een hoger financieel rendement dan omzetting naar elektriciteit. Met behulp van een opwaardeerinstallatie wordt de productie verhoogd en omgezet naar groen gas. De opwaardeerinstallatie van Biogas Leeuwarden wordt medio 2018 in gebruik genomen.

Biolease Nederland is een samenwerkingsverband van DMT Environmental Technology, de NOM (Investerings- en Ontwikkelmaatschappij voor Noord-Nederland), Fûns Skjinne Fryske Enerzjy en Brouwer Holding. Biogas Leeuwarden least de opwaardeerinstallatie van Biolease Nederland. De installatie kan volledig worden geleast met een garantie van twaalf jaar.

Interessante links

• Biogas Leeuwarden
• Biolease Nederland
• Fûns Skjinne Fryske Enerzjy
• DMT Environmental Technology
• NOM (Investerings- en Ontwikkelmaatschappij voor Noord-Nederland)

Het ISCC EU-certificaat wordt door de Europese Commissie afgegeven onder de Europese Renewable Energy Directive (RED). Het certificaat wordt uitgereikt aan partijen die de EU-eisen naleven op het gebied van traceerbaarheid van de oorsprong van de gehele toeleveringsketen, duurzame biomassaproductie en broeikasreductie in vergelijking met fossiele brandstoffen.

Waalwijkse Biomassa Combinatie (WABICO)

De WABICO-installatie wordt commercieel geëxploiteerd en daarnaast gebruikt voor onderzoek naar en ontwikkeling van anaerobische vergistingstechnologieën en optimalisatie van de bestaande technologieën. De installatie is gebouwd en wordt beheerd door HoSt. De installatie staat in het Ecopark in Waalwijk. Het Ecopark bevat grootschalige hernieuwbare energie-installaties voor zonne-energie, windenergie en energie uit biomassa.

Interessante links

• Volledige lijst van ISCC-certificaten en -conformiteitsverklaringen
• WABICO
• HoST
• Renewable Energy Directive

Het vloeibaar maken is noodzakelijk om de actieradius groot genoeg te maken voor het wegtransport.

Europese subsidie

Voor dit project heeft Rolande een subsidie ontvangen uit het Connecting Europe Facility-fonds van de EU. Het project is een vervolg op het programma Trans Europese Transportnetwerk uit 2013 waarin Rolande vier LNG tankstations gerealiseerd heeft.

Voordelen LNG en biol-LNG

LNG uit aardgas is een goed alternatief voor diesel in de transportsector. Vrachtwagens op LNG zijn stiller en hebben een lagere uitstoot van fijnstof, NOx en CO₂. Bio-LNG is hernieuwbaar gas en wordt gemaakt uit reststromen als afval, mest of slib.

Interesssante links

• Rolande LNG BV
• Persbericht Europese Commssie juni 2017

Evenals tijdens de voorjaarsopenstelling zijn er drie fases met oplopende vergoedingen.

Verlengde levensduur mest co-vergisting

Deze openstelling is de laatste kans voor bestaande vergisters. De categorie verlengde levensduur mest co-vergisting komt na dit jaar niet meer terug.

Mestvergisting

In de najaarsronde kan ook weer worden ingediend voor mestvergisting. Boerderijschaalvergisting tot 400 kW en minimaal 95% mest heeft een eigen categorie met iets hogere bedragen dan co-vergisting. Mestvergisters die meer dan 400 kW willen aanvragen doen mee in de categorie mest co-vergisting. In deze categorie zijn geen capaciteitsgrenzen. De enige voorwaarde is invoeding van minimaal 50% mest.

Interessant links

• Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl): Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+)

Stoom

De zeven melkveehouders bouwen vergisters op hun bedrijven. In deze installaties wordt de dagverse mest van de koeien vergist tot biogas. Het biogas verkopen de melkveehouders via Energie Coöperatie IJskoud aan de afnemers. Bij de afnemers wordt het biogas direct ingezet voor de productie van warmte. Dat is ten opzichte van warmte-krachtkoppeling (generatie van warmte en elektriciteit) een efficiëntere manier om biogas om te zetten in energie (stoom). Een bijkomend voordeel is dat de uitgegiste mest (digestaat) een hogere stikstofbenutting heeft, zodat de melkveehouders aanzienlijk kunnen besparen op de inkoop van kunstmest.

Tweede hub

CCS Energieadvies heeft becijferd dat via het biogasnetwerk Noord Deurningen maximaal 1,6 miljoen m³ biogas per jaar wordt geleverd. IJskoud wil de komende jaren een tweede biogashub opzetten zodat uiteindelijk circa 20 melkveehouders biogas produceren en transporteren.

Steun

De haalbaarheidsstudies zijn destijds uitgevoerd in opdracht van de stichting Duurzaam Noord Deurningen. Nadat de subsidies voor de uitvoering van het project waren gehonoreerd is de Energie Coöperatie IJskoud in mei 2015 opgericht. Het project is mede mogelijk gemaakt door steun van de provincie Overijssel en van de Rijksoverheid.

Interessante links

• Duurzaam Noord Deurningen
• CCS Energieadvies
• RVO.nl

Statoil zorgt voor de productie en levering van de benodigde waterstof. Hiervoor wordt Noors aardgas omgezet in waterstof en CO₂. De CO₂ wordt voor de Noorse kust ondergronds opgeslagen. Gasunie onderzoekt het transport van waterstof naar de Magnum-centrale en de mogelijkheid van tijdelijke opslag.

De drie bedrijven tekenden een memorandum of understanding. Het project draagt bij aan een stapsgewijze vervanging van fossiele brandstoffen door hernieuwbare vormen van energie. De Magnum-centrale is ontworpen voor de toepassing van meerdere brandstoffen.

Interessante links

• Nuon
• Statoil
• Gasunie